İlk robotlardan yapay zekaya: Katil robotlar tarihinde 8 önemli kilometre taşı

Son zamanlarda bilimkurgu filmleri senaryolardan çıkıp, bilim gerçekliği haline geldi. Yapay zekanın gelişimi kimilerine göre insanlığın geleceğini tehdit ediyor. Tesla Motors’un sahibi Elon Musk ve Google DeepMind’ın kurucusu Mustafa Süleyman ısrarla, Birleşmiş Milletler'e dronlar, tanklar ve makineli tüfekler gibi özerk "katil robotların" geliştirilmesi ve kullanılmasının yasaklanmasını yazıyor.

Günümüzün gelişmiş savaş teknolojilerindeki bu büyük dönüşüm aslında çok eskiye dayanıyor. İşte bizi 2017'ye getiren katil robotlar tarihindeki 8 önemli kilometre taşı.

Da Vinci'nin Robot Şövalyesi


Savaş alanındaki robot birlikleri fikrinin mucidini arıyorsanız, İtalyan Rönesansına yani büyük usta Leonardo Da Vinci'ye geri dönmelisiniz. Da Vinci 1400'lü yılların sonlarında, oturup ayakta durabilen, yürüyen, başını ve kollarını hareket ettirebilen bir robot şövalye tasarladı ve inşa etti. Tüm bunlar bir dizi dişli ve makara vasıtasıyla gerçekleştirildi.

Robot şövalyeye ait tasarımlar 1950'lerde bir eskiz defterlerinde yeniden keşfedildi ve Mark Rosheim tarafından 2002'de bir çalışma prototipi oluşturmak için kullanıldı.


Tesla'nın ilk elektrikli teknesi



Mucit Nikola Tesla 1898 yılında New York'taki Madison Square Garden'da dünyadaki ilk kablosuz uzaktan kumandalı aracını gösterdi. Tesla'nın gösterisi tekneye dokunmadan manevra yapmakla kalmayıp, yanan lambaları da açıp kapatabiliyordu. Tesla daha sonra, radyo yönlendirmeli "teleutomat" cihazını Amerikan ordusuna satmaya teşebbüs etti. Tesla'nın o yıllarda teknoloji için büyük planları vardı.

Margaret Cheney'nin Tesla: Zamanından Kaçan Adam biyografisine göre cihazı yalnızca kablosuz bir torpido değil, "insan ırkının zahmetli işlerini yapacak, robot ırkından ilk mekanik adam" olarak nitelendirdi.


Rus Teletankları


Savaş senaryoları için robot kontrollü tankları denildiğinde, muhtemelen birçoğumuzun aklına 1940 yılı gelmiyor. Ancak, Sovyetler Birliği "Teletank''ı  1940’da kullanıyordu bile.

Hidrolik ve kumandayla donatılmış mevcut T-26 tanklarından oluşan insansız Teletanklar, bir kilometreyi aşkın mesafede operatörler tarafından uzaktan yönetilebiliyor, makineli tüfekleriyle ateş edilebiliyor ve hatta lav silahı olarak da kullanabiliyordu. Teletank, herhangi bir otonom algılama kabiliyetine sahip olmadığı halde uzaktan harekete geçirilebilen savaş robotlarının en eski örneklerinden biriydi.



Yok Edici Goliath



İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi Üçüncü Reich tarafından kullanılan bir sabit hat ile kontrol edilen Goliath görevi ise araçları havaya uçurmak için uzaktan yönlendirilebilmesiydi.

Günümüz standartlarına göre etkileyici olmasa da Goliath savaş bölgelerinde robotların kullanıldığı en erken örneklerden biriydi. Üstelik hem elektrikli hem de benzinli olmak üzere 7000'den fazla üretildi. Ancak, çeşitli nedenlerden ötürü günümüze çok az ulaşabildi.



Yarı otonom silahlar dönemi



Günümüzde, uçaklar ve diğer yetkisiz nesneleri indirmek için kullanılan özerk silahlar, sibernetiğin yaratıcısı Norbert Wiener’ın, İkinci Dünya Savaşı sırasında üzerinde çalıştığı bir konuydu. Bilginin alınması ve işlenmesinin, akıllı davranışların yaratılmasını tetikleyebileceği fikrine hayran olan Wiener, uçaksavar silahlarını geliştirmek için tasarlanan bir projede meslektaşı Julian Bigelow ile birlikte çalıştı. Wiener ve Bigelow hedefinin nerde olacağını otomatik olarak tahmin eden ve buna göre hedef ayarlaması yapan bir teknoloji geliştirdi.



Çok daha akıllı silahlar



1950'lerin sonunda, ABD Hava Kuvvetleri, Vietnam Savaşı'nda kullanılmak üzere yeni ve alışılmadık silahlar arıyordu. İlk uygulamalar lazer güdümlü silahlar ve yakıtı bitene kadar film çekmek için tasarlanmış, insansız otonom gözlem uçaklarıydı. Bu makineler hangi hedeflerin saldırılacağına karar vermek için insan müdahalesine ihtiyaç duysa da uçaksavar sistemlerin ve dronların ilk örneklerini oluşturdu.



İnsansız uçaklar yolda



Washington'daki Ulusal Hava ve Uzay Müzesi'nde sergilenen Predator adındaki dron, ABD tarafından yoğun bir şekilde kullanılan bir askeri aracın en eski örneğiydi. Bugün, dünyadaki en yaygın askeri dronlar, Predator ve daha büyük Reaper uçaklardan oluşuyor.



Yer robotu birlikleri


Afganistan'daki çatışmalar, dronların yanı sıra mağaralardaki hedefleri ve bubi tuzaklarını belirleyen, tank benzeri PackBot'lar gibi yer robotlarının yükselişinede yol açtı. Bu robotların çoğu, ünlü temizlik robotu Roomba'nın üreticisi iRobot tarafından geliştirildi.

2004'te yaklaşık 150 olan robot sayısı, sadece dört yıl sonra 12.000'e çıktı. Yakın tarihli bir rapora göre, ABD ordusu 2025 yılına kadar savaş alanında insanlardan daha fazla sayıda robota sahip olacak.